Bir arkadaşım hem bira yapmak hem de yaptığımız biraları test etmek için beni evine çağırmıştı. Ortamlarda özellikle bira yapımı üzerine konuşmaktan sakınıyorum çoğu kişi bir blogda yazdığımı bile bilmiyor. Arkadaşımda bilmiyordu dolayısıyla aramızda herhangi bir teorik konuşma geçmedi, sadece kendisinde bir reçete olduğunu ve bu reçeteyi birebir uygulayacağını söyledi. O gün her nasılsa tam tahıl yapmaya karar vermiş ama sadece elinde 3 adet 6 lt tencere vardı. Plan şuydu: hacmi az yoğunluğu yüksek bir şerbet yapıp sıcakken üstüne soğuk su dökerek seyreltmek. Tıpkı kit yapma gibi. Biraz konuyu açalım:

En temel BIAB (Brew in a Bag) yöntemi ile 20 lt fermantasyon için şıra yapmak isteyelim. Toplam 4,5 kg malt kullanacağız ve 60 dakika kaynatma işlemi yapacağız, kaynatma işlemi ortalama saate 5,7 litre (ortalama varsayım gerçekte ölçmeniz gerek) su buharlaştırıyor. Toplamda ne kadar hacimde kazana ihtiyacımız var? Hemen söyleyeyim kayıplarla beraber 27 litre civarı.

Peki 12 litre şıra,2,7 kg malt , 60 dakika kaynatma ile yapsak (unutmayın buharlaşma varsayımı 5,7 lt) : 18 litre kazan gerek

Peki sadece 5 litre hedeflesek 1kg malt ,60 dakika kaynatsak: 11 litre kazan gerekiyor.

Buharlaşan su bir saatte sabit olduğundan

kazan hacmi / şıra hacmi

27/20= 1,35

18/12= 1,5

11/5= 2,2

oranlar gittikçe artıyor yani beklediğiniz gibi kazan hacmi aritmetik düşmüyor.

Peki, arkadaşım ne yapıyordu? Hedefi 23 lt bira yapmak: malzemeleri üçe bölmüş durumda yani üç tencerede yapacak. 23 lt standart prosedür için en az 30 lt kazan gerekir. Bu demek oluyor ki üç tane 10 lt tencereye ihtiyacı var. Ama dediğim gibi kendisinde 3 adet 6 litre tencere var, tencere başına 4 litre fazla yoğunluğu olmuş oluyor. Yaklaşık %30 daha yoğun demek.

Şimdi sonuçta bira oldu mu evet oldu ama biraz karambole oldu bu yöntemin dezavantajları şunlardır:

• Standart ölçüm aşırı zor düşünün 3 adet farklı tencereniz var yoğunlukları farklı, sıcaklık kontrolünü 3 kez aynı anda yapacaksınız. 3 kere ayrı yağmurlama durulama vb. diğer işlemler. OG’yi tutturmak için tencere başına deneysel olarak 1,4 fazla (belki daha az daha çok) malt kullanmanız gerekir.

• Şerbetçi otu yoğunluk sevmez maltın yoğun olduğu ortamda alfa izomerasyonu zor olur. Yani özetle şerbetçi otu yüksek yoğunluk içinde baskıya uğrar. Dolayısıyla şerbetçi otunu deneysel 1,2 oranıyla başlayarak (belki daha da fazla) arttırmanız gerekir.

• Bütün bunlara rağmen OG tutturmanız gene çok zor her tarif ayrı bir macera haline gelir. Ortalama alkol yüzdesini de hesaplayamazsınız şişeyi açtığınızda sürpriz olarak karşınıza çıkar.

Peki, arkadaşımla ne yaptık? Canımız çıktı ve biraları yaptık ama o sırada kayıt tutamadım. O kadar zor ve kendine has süreçti ki bir sürü karmaşa oldu. Asla yapılamaz demiyorum sadece yöntem izlenebilir değilse üzerine bir bilgi katarak ilerleyemezseniz. Bira yapımında elde edeceğiniz sonuç ister inanın ister inanmayın ama şansa bağlı değildir.

Bu yazının devamında küçük hacimlerde ve pratik yöntemlerle bira üreteceğiz. Amacımız az sayıda bira yapıp içen ve bu işi gerçekten hobi olarak yapan kişilere hitap etmek. Ayrıca küçük evler için minimum ve az malzeme kullanımını esas alacağız. Tabii hacim düşük olduğu için her adımı net uygulayamayabiliriz.  Ama bir gerçek var: herkes tek seferde 40 şişe, 20 şişe yapmak zorunda değil. Böyle bir zorunluluğu insanlara dayatmak ve alternatifi olmayacağını söylemek butik ev biracılığı ruhuna aykırıdır. Malzeme miktarlarını ve işlemi kontrol edebildiğiniz sürece istediğiniz hacimde üretim yapabilirsiniz.  Her seferde az adetli düzgün bira yaptığınızı düşünün. Haftada bir gününüzü buna ayırıyorsunuz. Çok fazla çeşit yapabilme şansınız var. Neden olmasın?