Ev biracılığında çok son yoğunluğu tutturmak için çok önemli iki hesap vardır:
1) Başlangıç Suyu Hesabı
2) Kaynatma Suyu Hesabı
Videomuzu aşağıda seyredebilirsiniz:
İkisini bilmeden bira hesabı yapmanız çok zordur çünkü başlangıç yoğunluğunu tutturmanız çok zorlaşır.
Aslında en kritik konu kazanı tanımaktır. Yani kazan saatte kaç litre su buharlaştırıyor. İki değerden kesin emin olmalısınız:
Mayşedeki Buharlaşma : ortalama 66 derecede 1 saat boyunca kazanın buharlaştırdığı su
Kaynamadaki Buharlaşma: 100 derece üstünde 1 saat boyunca kazanın buharlaştırdığı su
Bu iki değeri boş kazana 10 litre normal su ekleyerek 1 saat boyunca buharlaştırma yapıp kalan suya bakarak bulabilirsiniz.
Bizim sistemimizde
Mb=Mayşedeki buharlaşma:0.5 litre/saat
Kb=Kayamadaki buharlaşma : 3 litre/saat
Şeklindedir.Tabii bu değerler ekipmana göre değişir.
Bu değerleri bildikten sonra hesapları çok rahat yapabilirsiniz.
1) Başlangıç Suyu Hesabı
Başlangıç suyu (strike water) asılında mayşe kalınlığı ile (mash thickness) ile hesaplanır. Ama biz bunun yerine daha pratik yöntem kullanacağız. Farklı hesap yapan ev biracıları görebilirsiniz bı normal doğru sonuç alınıyorsa sıkıntı yok.
Kolaylık olması açısından başlangıç suyunu fermantasyon hacmi ile aynı alacağız. Bu genel hesabı kolaylaştıracaktır.
Başlangıç Suyu (litre): Bh
Fermantasyon hacmi (litre) :Fh
Yani bizim hesabımızda
Bh=Fh
şeklinde olacak. Bu bir kabuldur tabii.
MAYŞE SONU HACMİ HESABI
Bunun yanında geri kalan değerleri de bilmeliyiz. Bu değerlerle mayşe sonu hacmi değerini yani Mph değerini bulacağız. Bu değerler mayşelemeden sonra tahılı kazandan çıkardığımız yağmurlama öncesi hacimdir.
Başlangıç Suyu (litre): Bh
Kullanılan malt Ağırlığı (kg): Ma
Mayşedeki buharlaşma (litre/saat) =Mb
Mayşe süresi (saat)=Ms
Mph=Bh-(MbxMs)-Ma
Bh= 24 litre
Ms= 1 saat
Ma=6 kg
Mb= 0.5 litre/saat
24 – (1 x 0.5)-6
17.5 litre
2) Kaynatma Suyu Hesabı
Kaynatma suyu hesabı için aşağıdaki değerler gereklidir.
Fermantasyon hacmi (litre) :Fh
Kaynatmadaki buharlaşma (litre/saat) =Kb
Kaynama süresi (saat): Ks
Sistem kayıpları (litre) : Sk
(1,04 x Fh) + (Kb x Ks) + Sk
Sk sistemdeki girintiler çıkıntılar veya geride bırakılan çökeltilerdir.
Torbada mayşelemede tortu kullanılmıyorsa 0 alınabilir.
Fh= 24 litre
Ks= 1 saat
Kb= 3 litre/saat
Sk= 0
alırsak.
(1.04 x 24)+(3 x 1)+0
28 litre
Kaynatma Suyu çıkar.
Sistem kayıpları geride kalan tortular ve araya sıkışmış kayıplardır biz BIAB (Torbada mayşeleme) için bu değeri 0 aldık.
3) YAĞMURLAMA SUYU HESABI
Yağmurlama suyu aşağıdaki formülden bulunur
Kaynatma Suyu- Mayşe Sonu Hacmi
Bizim örneğimizde
28-17.5
10.5 litre
olarak bulunur.